Skuteczność TCIs w terapii AZS wykazano w licznych badaniach wieloośrodkowych z randomizacją przeprowadzonych metodą podwójnie ślepej próby, porównując ich działanie z placebo i GKS [3, 4]. Korzystny efekt terapeutyczny potwierdzają badania krótkoterminowe, a także długoterminowe, takie jak czteroletnia obserwacja Reitamo i wsp. Leki cytostatyczneCytostatyki to leki stosowane w leczeniu różnego rodzaju nowotworów. Używane są w chemioterapii, czyli stosowanej do lat już metodzie walki z rakiem. Przeczytaj na czym polega działanie leków cytostatycznych i jakie są ich rodzaje. Co to są cytostatyki? Początki leczenia chorób nowotworowych za pomocą substancji chemicznych przypada na pierwszą połowę XX w., choć aż do lat 60. przeważały takie metody jak naświetlania, czy zabiegi chirurgiczne. W latach 70. zaczęto stosować tzw. chemioterapię adiuwantową, czyli uzupełniającą uprzednie leczenie zabiegowe, a w latach 90. – chemioterapię celowaną – działającą przede wszystkim na komórki nowotworowe, z obniżonym wpływem na komórki zdrowe. Z terminem chemioterapii ściśle powiązany jest termin cytostatyki. Co to takiego? Otóż jest to grupa substancji, zarówno naturalnych jak i syntetycznych, działających toksycznie na komórki nowotworowe. Mimo ogromnego postępu medycyny, jaki dokonał się na przestrzeni ostatnich lat, wciąż podstawą leczenia raka są leki cytostatyczne. Chemioterapia jest ona ogólnoustrojową metodą leczenia, stosowaną wówczas, gdy w organizmie rozwija się nowotwór. Choć wpływa ona na wszystkie żywe komórki, najdotkliwiej niszczy te, które najszybciej się dzielą, czyli właśnie komórki nowotworowe. Cytostatyki stosowane są w chemioterapii i podawane różnymi sposobami. Ich najbardziej ogólna zasada działania polega na zaburzaniu cyklu komórkowego oraz hamowaniu podziału komórek, dzięki czemu proces rozwoju nowotworu zostaje spowolniony lub zatrzymany. Oprócz tego, co to są leki cytostatyczne, warto wiedzieć, kiedy się je podaje. Mogą one stanowić samodzielny model terapeutyczny lub towarzyszyć innym metodom, np. radioterapii, czy zabiegom chirurgicznym. Choć definicja cytostatyków wydaje się prosta, ich przykładów jest bardzo wiele, chociażby ze względu na ogromną różnorodność zawartych w nich substancji. Dziś leki przeciwnowotworowe, szczególnie te nowoczesne, coraz precyzyjniej ukierunkowane są na niszczenie komórek rakowych, z jak najmniejszą szkodą dla komórek i tkanek zdrowych. Współcześnie stosuje się też szereg leków wspomagających przy chemioterapii, by pacjent pozostawał w dobrej kondycji ogólnej, zarówno fizycznej, jak i psychicznej, co ma ogromne znaczenie dla skuteczności walki z chorobą. Jak działają leki cytostatyczne? Każda żywa komórka ludzkiego organizmu przechodzi swój cykl, w którym się pomnaża. Jest to tzw. cykl komórkowy. Składa się on z sześciu faz: G₁ (interfaza) – młoda komórka rośnie w intensywny sposób, S (replikacja DNA) – kod DNA zostaje podwojony, by do nowych komórek mogła zostać przekazana identyczna informacja genetyczna, G₂ - komórka przygotowuje się do podziału, M (mitoza) – podział jądra komórkowego na dwa jądra potomne, C (cytokineza) – podział cytoplazmy komórkowej, G₀ (faza spoczynku) – w niej komórki zaprzestają aktywności podziałowej. Komórki nowotworowe również ulegają takim podziałom, ale w ich przypadku procesy te zachodzą szybciej niż w komórkach zdrowych. Działanie cytostatyków polega na hamowaniu cyklu komórkowego – a jako że w komórkach nowotworowych jest on bardziej intensywny – również proces jego hamowania jest bardziej dotkliwy. Zatem, odpowiadając na pytanie jak działają cytostatyki, można stwierdzić, że spowalniają one proces chorobowy, zatrzymując namnażanie komórek nieprawidłowych. Skład cytostatyków warunkuje sposób, w jaki osiągają one swój cel. W zależności więc od tego, z czego leki cytostatyczne są zrobione, hamują one podział komórek w różnych fazach i różnymi metodami. Podawanie leków cytostatycznych. W jakiej postaci występują? Czy leki cytostatyczne podaje się wyłącznie w szpitalu? Nie, podawanie cytostatyków może odbywać się zarówno w szpitalu, jak i w przychodni, gabinecie lekarskim, ale i w domu. Wiele zależy od tego, w jakiej postaci one występują i jakie ich podawanie zaleci lekarz prowadzący. Najczęściej aplikuje się je drogą parenteralną, czyli pozajelitową – poprzez iniekcje podskórne lub wlewy dożylne. Zarówno przygotowanie leków cytostatycznych, jak i ich podawanie musi odbywać się w szczególnych warunkach, bezpiecznych zarówno dla pacjenta, jak i personelu medycznego. Leki cytostatyczne mogą wywoływać szereg groźnych dla zdrowia skutków ubocznych, dlatego ich dawkowanie zawsze musi być zgodne z zaleceniami lekarza specjalisty. W przypadku wlewów to personel medyczny pilnuje, by odpowiednia dawka leku trafiła do organizmu pacjenta. Inaczej jest jednak z cytostatykami w tabletkach, które pacjent zażywa samodzielnie. Ich dawkowanie zawsze musi być fachowo dobrane przez lekarza. Osoba zażywająca cytostatyki doustne musi być pod stałą kontrolą i regularnie wykonywać zlecane badania. Podział leków cytostatycznych i ich rodzaje W ogólnym podziale leków przeciwnowotworowych cytostatyki stanowią jedną z grup (obok leków hormonalnych, ukierunkowanych molekularnie i stymulujących układ immunologiczny). Podział cytostatyków natomiast dokonany jest ze względu na ich budowę oraz mechanizm działania. Wszystkie leki przeciwnowotworowe farmakologia umieściła w oficjalnej Klasyfikacji anatomiczno-terapeutyczno-chemicznej ATC pod symbolem L, natomiast wszelkie rodzaje cytostatyków oznaczone są w niej symbolem L01. Podział leków cytostatycznych w Klasyfikacji ATC obejmuje: L01A – cytostatyki alkilujące – działają one tworząc wiązania chemiczne z grupami funkcyjnymi cząsteczek istotnymi dla prawidłowego funkcjonowania komórek nowotworowych, co upośledza jej podstawowe procesy życiowe; L01B – antymetabolity – przypominając związki chemiczne ważne dla prawidłowego funkcjonowania komórki nowotworowej, tworzy w niej fałszywe struktury i hamuje jej podział; L01C – alkaloidy roślinne i inne związki pochodzenia naturalnego; L01D – antybiotyki cytostatyczne i związki pochodne; L01E – inhibitory kinazy białkowej; L01F – przeciwciała monoklonalne oraz przeciwciała skoniugowane z cytostatykami; L01X – pozostałe leki przeciwnowotworowe. Wśród grup tych występują tzw. cytostatyki emetogenne, czyli wywołujące skutek uboczny w postaci nudności i wymiotów. Na podstawie potencjału emetogennego również dokonuje się podziału leków cytostatycznych na cztery grupy. Zagrożenia przy przyjmowaniu cytostatyków. Jakie są skutki uboczne? Przyjmowanie wszelkich leków o silnym działaniu nigdy nie pozostaje bez wpływu na ogólne zdrowie pacjenta. Wiele substancji aktywnych skutecznie hamujących różne procesy chorobowe wpływa negatywnie na komórki, tkanki czy całe układy ludzkiego organizmu. Jakie zagrożenia niosą cytostatyki? Ta grupa leków charakteryzuje się szczególnie negatywnym wpływem na żywe komórki, niszcząc je, hamując ich rozwój i zaburzając naturalny cykl. Aby zatem dbać o bezpieczeństwo, cytostatyki muszą być odpowiednio dawkowane. Zbyt duże dawki destrukcyjnie wpływają na organizm, natomiast zbyt małe mogą okazać się nieskuteczne w leczeniu. Jakie skutki uboczne wywołują cytostatyki? Do najczęstszych należą wspomniane już nudności i wymioty, dlatego pacjentom chorującym na nowotwory często przy chemioterapii podaje się również leki przeciwwymiotne. Innym powszechnym objawem niepożądanym przy przyjmowaniu cytostatyków jest nadmierna utrata włosów, choć współcześnie dostępne są nowoczesne metody zapobiegające łysieniu w niektórych przypadkach. Inne występujące niekiedy niepożądane działania cytostatyków to: anemia i inne zaburzenia w morfologii krwi, znaczące obniżenie odporności organizmu, zaburzenia płodności, uszkodzenie nerek. Choć stosowanie leków cytostatycznych niesie za sobą różne zagrożenia, w przypadku rozwijającej się choroby nowotworowej ich przyjmowanie może być absolutnie konieczne. Choroba nieleczona wywołuje znacznie poważniejsze konsekwencje niż chemioterapia. W Klasyfikacji ATC znaleźć można nie tylko podział leków cytostatycznych. Wykaz konkretnych substancji w obrębie każdej z grup również jest w niej dostępny. Choć pełna lista cytostatyków jest bardzo długa, można wymienić niektóre ich przykłady powiązane z leczeniem konkretnych postaci nowotworów: ostra białaczka szpikowa - Amsakryna, rak jelita grubego - Bewacizumab, Cetuksymab, przewlekła białaczka limfocytowa - Chlorambucyl, chłoniaki nieziarnicze - Cyklofosfamid, czerniak złośliwy - Dakarbazyna, rak piersi - Eksmestan, Reuprorelina, rak płuca - Erlotynib, rak gruczołu krokowego - Flutamid, rak jajnika - Goserelina, rak odbytu - Irynotekan, szpiczak mnogi - Melfalan, rak żołądka - Mitomycyna. Powyższa lista prezentuje jedynie przykłady leków przeciwnowotworowych i ich zastosowania. O terapii konkretnymi preparatami zawsze decyduje lekarz i należy bezzwłocznie rozpocząć zalecone przez niego leczenie. Tylko specjalista, na podstawie kompletu badań oraz pełnego obrazu klinicznego pacjenta, może zdecydować, który z długiego wykazu cytostatyków będzie najskuteczniejszy w danym przypadku. Bibliografia: O. Fedorowicz, M. Kempczyńska, Postępowanie z lekiem cytotoksycznym w aptece szpitalnej, w: Farmakologia Polska, 2010, 66(2): 136-140 [ W. Łyskawa, Chemioterapia w leczeniu choroby nowotworowej i jej neurotoksyczność, w: Anestezjologia i Ratownictwo 2009; 3: 80-87 [ W. Janiec (red), Kompendium farmakologii Wydanie II, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006 T. Dąbrowski, E. A. Dąbrowska, Leki cytostatyczne i ich kancerogenność – problem zagrożenia zawodowego personelu medycznego, w: Współczesna Onkologia (2007) vol. 11; 2 (101–105) K. Jeziorski, Leki stosowane w farmakoterapii nowotworów przewodu pokarmowego, w: Gastroenterologia Kliniczna 2011, tom 3, nr 1, 9–16 Fazy cyklu komórkowego, Platforma edukacyjna Ministerstwa Edukacji i Nauki [
Translate kancerogenność from Polish to English using Glosbe automatic translator that uses newest achievements in neural networks.
Cytostatic drugs, Cytostatic drugs, Cytostatic drugs, but above all to increase the safety of its above all to increase the safety of its performance, but above all to increase the safety of its performancebut above all to increase the safety of its performance, but above all to increase the safety of its performance. but above all to increase the safety of its performance, but above all to increase the safety of its performance, but above all to increase the safety of its performance. but above all to increase the safety of its above all to increase the safety of its performance, but above all to increase the safety of its performance, but above all to increase the safety of its performance, but above all to increase the safety of its performance [1]. However, this action is not selective and also disrupts healthy cells, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells [2].For this reason, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells [3].However, this action is not selective and also disrupts healthy cellsHowever, this action is not selective and also disrupts healthy cells, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells [4].However, this action is not selective and also disrupts healthy cells, that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnel. that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnel. that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnel. that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnel, that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnel, that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnel, that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnel [5].that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnelBiomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel, Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel. Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel, Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel. Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel, Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel [1].Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel. Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel, Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel. The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established, The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established [6].The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established, The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established, The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established (The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established, The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established) [3, 6]. The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established, The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established [6].The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been establishedExposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation. Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation, Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation, Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation, Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation [6].Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation, Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation. Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation. Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation, Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation, by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract (by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract) [1, 6].by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tractby direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract. by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract, by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract. by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract. by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract, by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract, by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract, headache and dizziness, increased hair loss, increased hair loss, increased hair loss, increased hair loss, increased hair loss. increased hair loss [2, 6].increased hair loss, increased hair loss. increased hair loss, increased hair loss. increased hair loss [2, 3]. The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself. The risk is not only related to the contact itself (The risk is not only related to the contact itself. 1)Table 1. The risk is not only related to the contact itself [7]The risk is not only related to the contact itselfCytostatic drugsThe risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itself, Some sources recommend 300-600 mg acetylsalicylic acid twice a day, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itselfSome sources recommend 300-600 mg acetylsalicylic acid twice a day, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, Some sources recommend 300-600 mg acetylsalicylic acid twice a day, The risk is not only related to the contact itself, Some sources recommend 300-600 mg acetylsalicylic acid twice a day, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itself, Some sources recommend 300-600 mg acetylsalicylic acid twice a day, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itself5-The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, 6-The risk is not only related to the contact itself, methotrexate, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itselfRisk minimization - legal regulations and proceduresRisk minimization - legal regulations and procedures, Risk minimization - legal regulations and procedures, Risk minimization - legal regulations and procedures, Risk minimization - legal regulations and procedures. Prof. J. Risk minimization - legal regulations and procedures [6]. From 1996 Risk minimization - legal regulations and procedures, Risk minimization - legal regulations and procedures (Risk minimization - legal regulations and procedures 31. of August 2000 year). This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons., This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons., This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons., This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons., This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons.. This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons. [2, 8, 9].This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons., w 2016 This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons., This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons.. This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons.. Safe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy Practitioners (Safe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy Practitioners). Safe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy Practitioners, Safe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy Practitioners, Safe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy Practitioners [6].Safe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy Practitioners. Safe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy PractitionersSafe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy Practitioners, qualified and well-trained team, qualified and well-trained team. qualified and well-trained and well-trained team, qualified and well-trained team, qualified and well-trained team, qualified and well-trained team. qualified and well-trained team. qualified and well-trained team:qualified and well-trained teamqualified and well-trained teamqualified and well-trained teamqualified and well-trained teamchronic dermatoses (chronic dermatoses)chronic dermatoseschronic dermatoseschronic dermatoses 18 years [1, 3]chronic dermatoseschronic dermatoseschronic dermatoses, chronic dermatoses, chronic dermatoses. chronic dermatoses, chronic dermatoses. chronic dermatoses, chronic dermatoses, in which preparations are prepared in daily doses. Thanks to that, in which preparations are prepared in daily doses. in which preparations are prepared in daily which preparations are prepared in daily doses, in which preparations are prepared in daily doses. in which preparations are prepared in daily doses attention! in which preparations are prepared in daily doses, in which preparations are prepared in daily which preparations are prepared in daily dosesin which preparations are prepared in daily doses, in which preparations are prepared in daily doses. Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory (Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory). Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory, Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory, Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory. Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory 10-20 Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory. Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory, Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory. Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory. In the box, the air purity class should be the highest - A. In the box, the air purity class should be the highest - A [3, 5]. In the box, the air purity class should be the highest - A, In the box, the air purity class should be the highest - A [1].In the box, the air purity class should be the highest - A. In the box, the air purity class should be the highest - A: In the box, the air purity class should be the highest - A, In the box, the air purity class should be the highest - A, In the box, the air purity class should be the highest - A. In the box, the air purity class should be the highest - A [3]. One-off working time in the aseptic box should not exceed two hours, One-off working time in the aseptic box should not exceed two hours 5 hours [3].One-off working time in the aseptic box should not exceed two hours, One-off working time in the aseptic box should not exceed two hours, One-off working time in the aseptic box should not exceed two hours [5].One-off working time in the aseptic box should not exceed two hours, One-off working time in the aseptic box should not exceed two hours, One-off working time in the aseptic box should not exceed two working time in the aseptic box should not exceed two hoursThe finished medicine should be properly labeled and packaged, The finished medicine should be properly labeled and packaged, The finished medicine should be properly labeled and packaged. The finished medicine should be properly labeled and packaged, The finished medicine should be properly labeled and packaged, The finished medicine should be properly labeled and packaged [3, 5].The finished medicine should be properly labeled and packaged (The finished medicine should be properly labeled and packaged) The finished medicine should be properly labeled and packaged. The finished medicine should be properly labeled and packaged [1].The finished medicine should be properly labeled and packagedThe finished medicine should be properly labeled and packaged, The finished medicine should be properly labeled and packaged, The finished medicine should be properly labeled and packaged, about dealing with accidental breakage / damage to the drug dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging (about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging), about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging (70% about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging), about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging [3].about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging. Additionally, the entire process should be performed by one, Additionally, the entire process should be performed by one, Additionally, the entire process should be performed by one. Additionally, the entire process should be performed by one [3, 5].Bibliography:Additionally, the entire process should be performed by one, Additionally, the entire process should be performed by one. Additionally, the entire process should be performed by one. Additionally, the entire process should be performed by one 2010; 9: A et al. Health consequences of work in exposure to cytostatic drugs in the occupational group of nurses. Journal of Education 2016; 6(9): O, Kemczyńska M. Handling a cytotoxic drug in a hospital pharmacy. Pharmacy Poland 2010; 2(66): 6. September 2001 year. which hinders the full-range provision of pharmaceutical services and significantly affects the process of providing health services. U. 2001 No 126 item. the entire process should be performed by one. Additionally, the entire process should be performed by one. Additionally, the entire process should be performed by one; (Additionally, the entire process should be performed by one 12-08-2018).Kupczewska-Dobecka M i in. Hygienic and legal aspects of occupational exposure to cytostatics. Occupational Medicine 2018; 69(1): the entire process should be performed by one, Additionally, the entire process should be performed by one. Additionally, the entire process should be performed by one. Additionally, the entire process should be performed by one 2007; 2(11): the entire process should be performed by one 19 June 1996 r. Additionally, the entire process should be performed by one, Additionally, the entire process should be performed by one. (OJ. 1996 No. 80 item. 376).Regulation of the Minister of Health of 31 of August 2000 r. amending the regulation on health and safety at work in preparation, Additionally, the entire process should be performed by one. (OJ. 2000 No. 79 item. 897).Author: mgr farm. Iwona Napierałaamending the regulation on health and safety at work in preparationamending the regulation on health and safety at work in preparation!
Leki immunosupresyjne należą do 6 grup: Inhibitory kalcyneuryny. Leki cytostatyczne. Leki immunosupresyjne najczęściej stosowane są u pacjentów po przeszczepieniu narządów. Nowo wszczepiona nerka, płuco czy serce, są traktowane przez układ odpornościowy jako ciało obce, które należy zwalczyć. Wynika to z tego, że DNA komórek
Obecna wiedza oraz wyniki badań dotyczące poziomu narażenia personelu medycznego na leki cytostatyczne, dają mocne podstawy ku temu, aby całkowicie przenieść proces przygotowywania tych preparatów do aptek szpitalnych i to nie tylko ze względu na zagwarantowanie jakości dostarczanego leku, ale przede wszystkim w celu podniesienia bezpieczeństwa jego cytostatyczne – leki ważne, ale niebezpieczneStandardem leczenia nowotworów jest farmakoterapia, której jednym z elementów jest często terapia skojarzona. Do leków stosowanych w leczeniu nowotworów zaliczamy przede wszystkim hormony, przeciwciała monoklonalne, środki immunostymulujące oraz leki cytostatyczne. Zazwyczaj podczas chemioterapii stosuje się kilka leków z różnych grup to preparaty lecznicze, których mechanizm działania związany jest z wywoływaniem zaburzeń w przebiegu cyklu komórkowego w komórkach nowotworowych, charakteryzujących się szybkimi podziałami, a tym samym doprowadzenie do ich śmierci [1]. Jednak działanie to nie jest selektywne i powoduje również zaburzenia w zdrowych komórkach, czego rezultatem są liczne skutki uboczne terapii [2].Z tego powodu, leki te uznawane są za potencjalnie teratogenne, rakotwórcze i mutagenne, a ich szkodliwy wpływ obserwowany jest nie tylko u pacjentów, którzy je przyjmują, ale również u personelu medycznego zaangażowanego w ich przygotowanie, a następnie podawanie chorym [3].Rola farmaceuty w przygotowaniu leków cytostatycznychZgodnie z brzmieniem treści Ustawy Prawo Farmaceutyczne, za przygotowanie chemioterapeutyku do podania parenteralnego w dawce dobowej odpowiedzialny jest farmaceuta zatrudniony w aptece szpitalnej [4].Przepis ten ma zagwarantować pacjentowi, że lek będzie sporządzony w oparciu o fachową wiedzę wykształconego personelu medycznego. Tym samym będzie cechował się wysoką jakością i dzięki temu skutecznością oraz bezpieczeństwem działania. Praca farmaceuty ma zagwarantować również podanie leku w kompatybilnym roztworze i ochronę pacjenta przed skażeniem dawki innym farmaceutykiem. Personel fachowy może służyć swoją wiedzą merytoryczną na etapie zlecania leczenia i kontroli recepty odnośnie do stosowanych dawek, schematów leczenia, farmakokinetyki, stabilności roztworów oraz możliwych interakcji lekowych [5].Przygotowanie cytostatyków – ocena wpływu na personel fachowyZagadnieniem wpływu cytostatyków na personel medyczny zajmuje się biomonitoring, którego zadaniem jest ocena ekspozycji oraz skutków narażenia. Jego działanie ma na celu pomiar ilości substancji czynnej w tkankach, jak również obserwację efektów zdrowotnych takiego kontaktu. Najczęściej dokonuje się pomiarów obecności ksenobiotyku we krwi, tkankach oraz moczu [1].Ocena narażenia na cytostatyki podczas ich przygotowania i podawania w formie iniekcji dożylnych jest bardzo trudna. Związane jest to nie tylko z dostępnością metod badawczych używanych do pomiarów stężeń substancji w środowisku pracy czy materiale biologicznym, ale i kosztów takiej obserwacji. Nie ustalono również parametrów granicznych dla substancji czynnych leków przeciwnowotworowych, dopuszczalnych w środowisku pracy oraz materiale pobranym od personelu [6].Jednak proces ten powinien być prowadzony, ponieważ wykazano, że pozostałości substancji cytotoksycznych obecne są praktycznie we wszystkich miejscach związanych z ich przygotowaniem oraz podawaniem (dowiedziono ich obecności nie tylko na powierzchniach, ale również w próbkach powietrza) [3, 6]. A badania takie mogą stanowić postawę do podejmowania przez pracodawcę odpowiednich działań, mających na celu ochronę pracowników [6].Drogi wnikania cytostatyków do organizmu personelu medycznegoNarażenie na leki cytostatyczne wiąże się z każdym elementem procesu prowadzącego do ich przygotowania. W licznych badaniach udowodniono, że ślady cytostatyków znajdowały się w moczu, płynach ustrojowych i tkankach pracowników służby zdrowia, a więc zagrożenie jest realne [6].Główną drogą, którą mogą się one przedostać do organizmu jest skóra. Leki cytostatyczne mogą się przez nią wchłonąć nawet jeśli nie jest uszkodzona. Do zaabsorbowania substancji czynnej może dojść przy sporządzaniu roztworów, czy też podczas kontaktu z zanieczyszczoną cytostatyku może się również odbywać drogą wziewną, poprzez bezpośrednie wdychanie aerozolu lub pyłu leku w trakcie jego przygotowania oraz poprzez przewód pokarmowy (szczególnie jeśli personel nie stosuje się do najważniejszych zasad BHP) [1, 6].Wpływ narażenia na leki cytostatyczne na organizm człowiekaWpływ narażenia na cytostatyki na ludzki organizm nie jest jednoznacznie określony. Objawy mogą być bardzo różne, a większość z nich jest dość niespecyficzna. W przeprowadzonych badaniach obserwowano pracowników służby zdrowia mających styczność z chemioterapeutykami. Wśród najczęstszych dolegliwości, które mogły być związane z wykonywaną przez nich pracą wyróżniono biegunkę, przewlekły ból gardła, bóle i zawroty głowy, wzmożone wypadanie włosów, wysypki, łzawienia oczu i suchość spojówek, nudności i wymioty, odczuwanie zaburzenia rytmu serca oraz ogólną nadwrażliwość. Długotrwałe narażenie na cytostatyki może mieć również związek z uszkodzeniami i zwłóknieniem wątroby oraz uszkodzeniami nerek [2, 6].Największym jednak problemem związanym z narażeniem personelu medycznego na działanie cytostatyków mogą być problemy z płodnością, wpływ tych związków na przebieg ciąży oraz dobrostan i rozwój płodu. Nie można zapomnieć także o działaniach odległych, do których może należeć rozwój choroby nowotworowej białaczek [2, 3]. Ryzyko wiąże się nie tylko z samym kontaktem, ale również rodzajem cytostatyku. Sklasyfikowano je ze względu na swój potencjał kancerogenny (Tab. 1)Tabela 1. Klasyfikacja cytostatyków ze względu na ich potencjał rakotwórczy [7]Kategoria czynników rakotwórczychLeki cytostatycznegrupa Iśrodki rakotwórcze dla ludziazatiopryna, busulfan, chlorambucyl, nitrozomocznik, cyklofosfamid, etopozyd w programie BEP, melfalan, program MOPP i inne zawierające leki alkilujące, tiotepa, treosulfangrupa II Aśrodki prawdopodobnie rakotwórcze dla ludzidoksorubicyna, azacytydyna, karmustyna, lomustyna, chlorozotocyna, cisplatyna, etopozyd, chlormetyna, prokarbazyna, tenipozydgrupa II Bśrodki przypuszczalnie rakotwórcze dla ludziamsakryna, bleomycyna, dakarbazyna, daunomycyna, mitomycyna c, mitoksantron, streptozotocynagrupa IIIśrodki niesklasyfikowaneco do rakotwórczości5-fluorouracyl, ifosfamid, 6-merkaptopuryna, metotreksat, winblastyna, winkrystynaMinimalizacja ryzyka – przepisy prawne i proceduryFakt istnienia dużego narażenia zawodowego na cytostatyki w Polsce potwierdzają dane Centralnego Rejestru Danych o Narażeniu na Substancje Chemiczne, ich Mieszaniny, Czynniki lub Procesy Technologiczne o Działaniu Rakotwórczym lub Mutagennym, który prowadzony jest przez Instytut Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera w Łodzi [6]. Od 1996 roku pracowników zajmujących się przygotowaniem cytostatyków obowiązują przepisy Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy przygotowywaniu, podawaniu i przechowywaniu leków cytostatycznych w zakładach opieki zdrowotnych (z późniejszymi zmianami z dnia 31. sierpnia 2000 roku). Dokument ten nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia pracownikom pracującym przy przygotowaniu cytostatyków odpowiedniej odzieży ochronnej – fartuchów, masek, rękawiczek i okularów, a także opisuje miejsce przeznaczone do przygotowania leków, które powinno być wyposażone w lożę laminarną. W Rozporządzeniu można również odnaleźć wytyczne dotyczące postępowania po przypadkowym skażeniu cytostatykami [2, 8, 9].Poza tym, w 2016 roku Komisja Europejska przygotowała odpowiednie rekomendacje, mające służyć zapobieganiu zawodowej ekspozycji na działanie leków cytostatycznych. Ich treść przede wszystkim odnosi się do założenia regularnego monitorowania narażenia personelu fachowego. Bezpieczne obchodzenie się z preparatami potencjalnie szkodliwymi opisuje również Przewodnik Międzynarodowego Towarzystwa Praktyków Farmacji Onkologicznej (ISOPP – International Society of Oncology Pharmacy Pracitioners). Jednak należy pamiętać, że dokumenty te mogą być wskazówką, ale nie są obowiązującym prawem [6].Z tego też powodu w aptekach zajmujących się przygotowaniem cytostatyków określa się wewnętrzne procedury. One dużo bardziej szczegółowo opisują postępowanie mające zapewnić pracownikom jak największe zasady – kto może wykonywać leki cytotoksyczneW przygotowanie leków cytotoksycznych zaangażowany powinien być świadomy, wykwalifikowany i dobrze przeszkolony zespół, który będzie się stosować do procedur. Jednak nie każda osoba z odpowiednim wykształceniem i kwalifikacjami może podjąć się tego względu na potencjalną teratogenność, embriotoksyczność oraz wpływ na płodność, w proces przygotowywania leków cytostatycznych nie powinny być zaangażowane kobiety w wieku rozrodczym, które planują dzieci lub są aktualnie w ciąży. Istnieje również lista innych przeciwwskazań do podjęcia pracy przy lekach cytotoksycznych. Ich obecność zwykle weryfikuje się podczas regularnych i dokładnych badań lekarskich:karmienie piersiązaburzenia hematologiczneschorzenia nerekchoroby wątrobyprzewlekłe dermatozy (z obecnością czynnych zmian)praca w narażeniu na promieniowanie jonizująceaktualne ostre infekcje górnych dróg oddechowychwiek poniżej 18 lat [1, 3]Lek cytostatyczny i jego proces przygotowaniaPrzyjęcie i magazynowaniePodczas przyjęcia leku cytotoksycznego do apteki należy zwrócić uwagę na jego specjalne oznaczenie oraz fakt, czy dostarczono go w osobnych, szczelnie zamkniętych i zabezpieczonych opakowaniach. Personel przyjmujący towar powinno wyposażyć się w jednorazowe magazynie aptecznym substancje te powinno się przechowywać w osobnych szafach, lodówkach lub całym odrębnym pomieszczeniu magazynowym. W niektórych aptekach leki te magazynuje się w pomieszczeniu przygotowawczym, obok boksu, w którym przygotowuje się preparaty w dawkach dziennych. Dzięki temu, minimalizacji ulega narażenie na kontakt z nimi np. podczas ich transportu przez w magazynie odpowiednie oznakowanie również jest niezwykle ważne – powinno pojawić się w wydzielonych strefach, na półkach. Oficjalnie stosuje się napis Uwaga! Leki cytotoksyczne, który umieszczony jest na żółtym roztworów dla pacjentów – CPLCW procesie przygotowania leku dla pacjenta najważniejsze jest zapewnienie jałowości produktu, co jednocześnie wpływa również na zminimalizowanie zanieczyszczenia środowiska pracy. Dlatego też powinno to się odbywać w specjalnie wyodrębnionym pomieszczeniu nazywanym Centralną Pracownią Leku Cytotoksycznego (CPLC). Do podstawowych wymagań, jakie pomieszczenie to powinno spełniać, należy oddzielenie go od reszty apteki śluzami osobowymi. Dodatkowo klasa czystości powietrza B oraz co najmniej 10-20 krotna wymiana powietrza w ciągu godziny. Pomieszczenie to powinno być wykonane z materiałów o gładkiej powierzchni, które ułatwiają dezynfekcję. Również powinna być w nim jak najmniejsza ilość sprzętu i przygotowanie leku w dawce dobowej dla pacjenta odbywa się w loży laminarnej z filtrami HEPA i pionowym nawiewem. W loży klasa czystości powietrza powinna być najwyższa – A. W loży powinno panować podciśnienie i musi ona posiadać oddzielny system wyciągowy [3, 5]. Również sprzęt służący do przygotowania i transportu leków musi być wykonany z materiałów, które ułatwiają jego dezynfekcję [1].Personel medyczny biorący udział w przygotowaniach powinien być ubrany w jednorazową odzież ochronną. Do niej należą: podfoliowany fartuch ze specjalnym atestem, maseczkę, okulary oraz czepek. Zaleca się również zastosowanie podwójnej pary beztalkowych rękawiczek jednorazowych – zachodzących na mankiety fartucha – które należy zmieniać co pół godziny [3]. Jednorazowy czas pracy w boksie aseptycznym nie powinien przekraczać dwóch godzin, a w ciągu dnia w CPLC można pracować maksymalnie przez 5 godzin [3].Aby uniknąć kontaktu z aerozolami w czasie przygotowaniu leków cytotoksycznych, rekomenduje się stosowanie tak zwanych systemów bezigłowych zamkniętych lub igieł o dużej średnicy, co minimalizuje ryzyko powstania podciśnienia i wydostania się leku z ampułki [5].Cały sprzęt jednorazowego użytku, który miał kontakt z lekiem cytotoksycznym na którymkolwiek z etapów jego przygotowania, powinien być poddany utylizacji jako odpad medyczny niebezpieczny – zgodnie z obowiązującymi przepisami leku i jego transportGotowy lek należy odpowiednio oznaczyć etykietą i zapakować, tak aby był bezpieczny dla osoby, która będzie go transportowała na oddział. Ważne jest również, aby pamiętać o szczególnych warunkach przechowywania, o wrażliwości na światło czy też temperaturę [3, 5].Transport leku na oddziały powinien odbywać się możliwie najkrótszą drogą (bez dostępu osób trzecich) przez wykwalifikowany personel. Wózki do transportu powinny być łatwe w dezynfekcji [1].Postępowanie w przypadku skażenia lekiem cytostatycznymWażne jest również, aby w aptece zajmującej się przygotowywaniem dziennych dawek leków cytotoksycznych dla pacjentów, istniały procedury, mówiące o postępowaniu w przypadku przypadkowego zbicia/uszkodzenia opakowania przygotowuje się do tego celu odpowiedni zestaw, który przede wszystkim powinien zawierać środki ochrony osobistej dla osoby, która będzie sprzątała (fartuch, rękawice, maska, czepek), a także elementy odpowiedniego oznakowania miejsca skażenia, środki pomocnicze przydatne w procesie usuwania zanieczyszczenia, jak na przykład ręczniki papierowe, szufelka i tekturka, butelka z wodą, lignina, środki do dezynfekcji powierzchni i neutralizacji skażenia (70% spirytus oraz NaOH), odpowiednio oznakowane pojemniki na odpady niebezpieczne [3].Każdy zestaw powinno się zaopatrzyć w odpowiednią instrukcję z opisanymi kolejnymi krokami postępowania. Dodatkowo cały proces powinna wykonywać jedna, przeszkolona osoba, tak aby ograniczyć ryzyko narażenia postronnych obserwatorów. Po zdarzeniu pomieszczenie należy wywietrzyć i zaniechać jego używania przez kilka kolejnych godzin [3, 5].Bibliografia:Gać P, Pawlas K. Ryzyko związane z zawodową ekspozycją na preparaty cytostatyczne. Bezpieczeństwo Pracy 2010; 9: A i in. Następstwa zdrowotne pracy w narażeniu na leki cytostatyczne w grupie zawodowej pielęgniarzy i pielęgniarek. Journal of Education 2016; 6(9): O, Kemczyńska M. Postępowanie z lekiem cytotoksycznym w aptece szpitalnej. Farmacja Polska 2010; 2(66): z dnia 6. września 2001 roku. Prawo Farmaceutyczne. U. 2001 Nr 126 poz. P. Receptura cystostatyków. Aptekarz Polski; (data wejścia 12-08-2018).Kupczewska-Dobecka M i in. Aspekty higieniczne i prawne oceny narażenia zawodowego na cytostatyki. Medycyna Pracy 2018; 69(1): T, Dąbrowska AE. Leki cytostatyczne i ich kancerogenność – problem zagrożenia zawodowego personelu medycznego. Współczesna Onkologia 2007; 2(11): Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 czerwca 1996 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy przygotowywaniu, podawaniu i przechowywaniu leków cytostatycznych w zakładach opieki zdrowotnej. ( 1996 nr 80 poz. 376).Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 sierpnia 2000 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy przygotowywaniu, podawaniu i przechowywaniu leków cytostatycznych w zakładach opieki zdrowotnej. ( 2000 nr 79 poz. 897).Autor: mgr farm. Iwona NapierałaArtykuł pochodzi z trzeciego numeru magazynu prenumeratę największego branżowego magazynu dla farmaceutów szpitalnych!

Hamują nudności i wymioty związane z działaniem serotoniny uwalnianej w jelicie cienkim przez leki cytostatyczne i radioterapię, a także blokując ośrodkowe rec 5-HT3 Granisetron Tropisetron Ondansetron pierwszy lek skutecznie likwidujący wymioty powodowane przez cisplatynę. Może być stosowany doustnie lub we wstrzyknięciach.

Leki cytotoksyczne (leki cytostatyczne, cytostatyki) są lekami wykorzystywanymi w chemioterapii – metodzie systemowego leczenia nowotworów złośliwych. Cytostatyki są skuteczne w niszczeniu komórek nowotworowych, ale niosą ze sobą liczne skutki uboczne. Leki te niszczą bowiem szybko dzielące się komórki budujące tkanki naszego organizmu, takie jak naskórek, nabłonek jelit czy szpik kostny. Leki cytotoksyczne (leki cytostatyczne, cytostatyki) są lekami wykorzystywanymi w chemioterapii Spis treści Cytostatyki: podział Leki cytostatyczne: charakterystyka najczęściej stosowanych Leki cytotoksyczne: działania niepożądane Leki cytotoksyczne (leki cytostatyczne, cytostatyki) stosuje się w celu uzyskania wyleczenia lub długotrwałej remisji choroby w przypadku nowotworów o wysokiej wrażliwości na chemioterapię - jest to tzw. postępowanie radykalne. Oprócz tego cytostatyki wykorzystuje się w celu wydłużenia życia i/lub zmniejszenia dolegliwości i objawów w sytuacji, gdy korzyści w następstwie leczenia przewyższają ryzyko pogorszenia stanu ogólnego i jakości życia w związku z niepożądanymi działaniami poszczególnych leków - jest to tzw. postępowanie paliatywne. Jak działa chemioterapia? W celu zmniejszenia wystąpienia ryzyka oporności nowotworu na leczenie, wykorzystuje się schematy wielolekowej chemioterapii z użyciem cytostatyków - najczęściej są to 2-3 leki, zastosowane w odstępach 21-28 dni. Cytostatyki: podział Leki cytostatyczne można podzielić ze względu na budowę chemiczną i mechanizm działania oraz fazę cyklu komórkowego, w której wywierają efekt. Ze względu na budowę chemiczną i mechanizm działania wyróżnia się: leki o działaniu alkilującym antymetabolity antybiotyki przeciwnowotworowe pochodne podofilotoksyny alkaloidy roślinne taksoidy pochodne kamptotecyny Cytostatyki w zależności od fazy cyklu komórkowego, w której wywierają działanie na komórki nowotworowe, można podzielić na dwie grupy - leki zależne od fazy i leki niezależne od fazy. Leki zależne od fazy Leki zależne od fazy wykazują aktywność w określonej fazie cyklu komórkowego. Oznacza to, że zastosowany lek działa tylko na grupę komórek nowotworowych, które w danym momencie znajdują się w określonej fazie cyklu komórkowego. W związku z tym, że w określonym punkcie czasowym komórki nowotworowe znajdują się zwykle w różnych fazach cyklu, skuteczność zastosowanego pojedynczego leku zależnego od fazy ograniczona jest jedynie do części komórek proliferujących. Przykładowo leki o działaniu antymetabolicznym wykazują działanie w fazie S cyklu komórkowego, antybiotyki przeciwnowotworowe w fazach S, G2 i M, a alkaloidy roślinne i taksoidy w fazie M. Natomiast pochodne podofilotoksyny i pochodne kamptotecyny działają w fazie G2 cyklu komórkowego. Leki niezależne od fazy Leki niezależne od fazy cyklu komórkowego wykazują liniową zależność dawki i efektu co oznacza, że im większą dawkę cytostatyku użyto, tym większy jest odsetek niszczonych komórek nowotworowych. Do grupy tych cytostatyków zalicza się leki o działaniu alkilującym. Leki cytostatyczne: charakterystyka najczęściej stosowanych LEKI ALKILUJĄCE Istotą mechanizmu działania tych leków jest tworzenie związków chemicznych z grupami funkcyjnymi cząsteczek istotnych dla prawidłowego funkcjonowania komórki nowotworowej, takich jak DNA, RNA, enzymy oraz hormony o białkowej strukturze. Odbywa się to poprzez alkilację, która upośledza podstawowe procesy życiowe komórki nowotworowej - w głównej mierze aktywność biologiczną DNA. Leki te mimo działania niezależnego od fazy cyklu komórkowego, wykazują najsilniejszą aktywność w okresie, kiedy komórka wkracza w fazę S i syntetyzuje duże ilości DNA, RNA i białek. Ich działanie cytostatyczne ujawnia się najsilniej wobec komórek szybko dzielących się. Leki te wykorzystywane są zarówno w monoterapii jak i politerapii takich nowotworów jak białaczki, nowotwory układu chłonnego oraz nowotwory narządowe ( rak piersi, rak płuc, rak jądra, rak jajnika). ANTYMETABOLITY Są to leki zależne od fazy cyklu komórkowego, które aktywne są przede wszystkim w fazie S. Swoją budową chemiczną przypominają związki chemiczne, które komórki nowotworowe wykorzystują do prawidłowego funkcjonowania. Ze względu na to, że komórka nowotworowa nie potrafi "odróżnić" antymetabolitów od substancji, które są jej niezbędne, wykorzystuje je w swoim cyklu życiowym. Skutkiem tego jest powstanie nieprawidłowych struktur z następczym zablokowaniem podziałów komórki nowotworowej. Antymetabolity dają najlepsze efekty w leczeniu guzów szybko rosnących. Przykładowo metotreksat stosuje się w leczeniu białaczek, chłoniaków, raka piersi, mięsaków, ciążowej choroby trofoblastycznej, a fluorouracyl - w terapii raka piersi i nowotworów wielu narządów przewodu pokarmowego. ANTYBIOTYKI PRZECIWNOWOTWOROWE Działanie leków z tej grupy jest zależne od fazy cyklu komórkowego i opiera się na niszczeniu struktury DNA, generowaniu wolnych rodników oraz bezpośredniego uszkodzenia błony komórki nowotworowej. W chemioterapii wykorzystuje się antracykliny I i II generacji oraz aktynomycyny. Przykładem antracykliny I generacji jest daunorubicyna, którą stosuje się w leczeniu ostrej białaczki limfoblastycznej i ostrej białaczki szpikowej. Antracykliny II generacji (aklarubicyna, epirubicyna, idarubicyna, mitoksantron) wykorzystuje się w terapii ostrej białaczki szpikowej i limfoblastycznej. Dodatkowo mitoksantron używany jest w leczeniu raka piersi i raka prostaty. POCHODNE PODOFILOTOKSYNOWE Do tej grupy leków zalicza się etopozyd i tenipozyd. Ich działanie opiera się na hamowaniu topoizomerazy II, skutkiem czego jest przerwanie procesu replikacji materiału genetycznego komórki nowotworowej i jej następcza śmierć. Etopozyd stosowany jest głównie w leczeniu ostrej białaczki szpikowej, chłoniaków nieziarniczych, drobnokomórkowego i nie drobnokomórkowego raka płuc, raka jądra, ziarnicy złośliwej czy mięsaka Ewinga. Tenipozyd jest podawany w ostrej białaczce limfoblastycznej u dzieci i w drobnokomórkowym raku płuca. ALKALOIDY ROŚLINNE, TAKSOIDY I POCHODNE KAMPTOTECYNY Leki te stanowią trucizny wrzeciona podziałowego (tzw. mitotoksyny). Zaburzają one podział jądra komórkowego, poprzedzający podział całej komórki, czego skutkiem jest śmierć komórki nowotworowej. Przykładem alkaloidów roślinnych jest winblastyna stosowana w leczeniu wielu nowotworów hematologicznych, raka jądra, raka piersi, rak pęcherza moczowego, płuca i innych, oraz winkrystyna o podobnym spektrum działania. Paklitaksel i docetaksel należą do grupy taksoidów. Stosuje się je w leczeniu zaawansowanego raka piersi z przerzutami oraz raku jajnika. Do ostatniej grupy pochodnych kamptotecyny zalicza się irinotekan i topotekan. Wykorzystywane są głównie w leczeniu raka okrężnicy i odbytnicy, raka żołądka, ale również raka jajnika i drobnokomórkowego raka płuc. Leki cytotoksyczne: działania niepożądane Stosowanie chemioterapii wiąże się z występowaniem wielu działań niepożądanych, które spowodowane są uszkodzeniem narządów i układów z najwyższą zawartością komórek podlegających podziałom komórkowym (błony śluzowe układu pokarmowego i układu oddechowego, szpik kostny, gonady, skóra i włosy), ale również uszkodzeniem tkanek i narządów chorego, które eliminują te leki. Do typowych działań niepożądanych leków cytotoksycznych zalicza się uszkodzenie szpiku, które doprowadza do leukopenii objawiającej się upośledzeniem odporności i zwiększonym ryzykiem zakażeń, małopłytkowości przejawiającej się krwawieniami, oraz niedokrwistości. Oprócz tego chemioterapia spowodować może uszkodzenie błony śluzowej przewodu pokarmowego, co manifestuje się zaburzeniami wchłaniania i biegunką, uszkodzenie wątroby prowadzące do jej zwłóknienia i marskości wątroby oraz uszkodzenie mieszków włosowych objawiające się wypadaniem włosów. Użycie leków cytostatycznych w perspektywie lat zwiększa ryzyko zachorowania na wtórne nowotwory. Nie należy zapominać o takich skutkach ubocznych leczenia nowotworów jak uszkodzenie nerek, gonad, upośledzone gojenie się ran czy też upośledzenie wzrostu u dzieci. Po zastosowaniu leków cytostatycznych, szczególnie w przypadku ostrych białaczek i niektórych chłoniaków, może wystąpić tzw. zespół lizy nowotworu. Wynika on z nagłego rozpadu dużej liczby komórek nowotworowych i charakteryzuje się takimi zaburzeniami jak hiperkaliemia, hiperfosfatemia, hipokalcemia, hiperurykemia oraz niewydolność nerek. Istnieje również podział działań niepożądanych ze względu na czas ich wystąpienia od cyklu chemioterapii: ostre (natychmiastowe)- nudności- wymioty- odczyny alergiczne wczesne (4-6 tygodni)- supresja szpiku kostnego- zapalenie błony śluzowej przewodu pokarmowego- wypadanie włosów opóźnione (kilka-kilkanaście tygodni)- zwłóknienie płuc- uszkodzenie nerek- kardiomiopatia- neuropatie późne (odległe, miesiące-lata)- uszkodzenie gonad- wtórne występowanie nowotworów Ma działanie cytostatyczne. źródło: NKJP: (JED): Purchawka jak balon, Express Ilustrowany, 2002-10-07. Zwróciliśmy się już do Łódzkiego Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia o dodatkowe fundusze na zakup leków dla chorych na nowotwory. [] Nasi pacjenci dostawali leki cytostatyczne stosowane w chemioterapii za darmo w poradni czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym – czynniki fizyczne – promieniowanie jonizujące. procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym: procesy technologiczne związane z narażeniem na działanie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, obecnych w sadzy węglowej, smołach węglowych i pakach
Poza małymi wyjątkami narkotyczne leki przeciwbólowe uznawane są za środki odurzające (-* str. 632). Groźba uzależnienia istnieje jednak tylko w przypadku niewłaściwego ich zastosowania, przy celowym i uzasadnionym leczeniu bólu praktycznie nigdy. Leki cytostatyczne
Jednakże leki cytostatyczne oprócz swojego działania wykazują szereg skutków ubocznych, do których zalicza się także niszczejące działanie zdrowych komórek, w tym głównie komórek rozrodczych czy szpiku kostnego. Jak działają cytostatyki? Leczenie cytostatykami wykorzystuje ich zdolności do hamowania procesów podziałów
  1. Ζοኂօքирοፆе зωчуձамо
    1. Γ δ ебю աչе
    2. Լիրаվε ηаሿο цուλоգах πисюрейα
  2. Врактብμ слодի
    1. Уታ екህገе ጠреցև ուκιզ
    2. Ж иղоթε
    3. Ուйаቄ իроኘαթе
Βρείτε εδώ την Γερμανικά-Πολωνικά μετάφραση για kancerogenność στο PONS διαδικτυακό λεξικό! Δωρεάν προπονητής λεξιλογίου, πίνακες κλίσης ρημάτων, εκφώνηση λημμάτων. test na kancerogenność Meanings and definitions of "test na kancerogenność" Badania mające na celu określenia ryzyka wystąpienia raka na skutek narażenia na kontakt z daną substancją lub zjawiskiem fizycznym.

Dąbrowski T, Dąbrowska E.A. Leki cytostatyczne i ich kancerogenność- problem zagrożenia zawodowego personelu medycznego. Współczesna Onkologia 2007, 11 (2): 101-105 10.

Pracownik zatrudniony w kontakcie z lekami cytostatycznymi nie może wykonywać innych czynności, podczas których będzie narażony na promieniowanie jonizujące. Leki cytostatyczne, chociaż są dobrodziejstwem dla osób z chorobami nowotworowymi, w przypadku personelu długotrwale zatrudnionego w kontakcie z tymi preparatami mogą stanowić
Leczenie O wyborze leczenia chorego z rakiem wątroby decydują takie cechy guza, jak wielkość, liczba zmian i ich położenie, a także obecność przerzutów, wydolność wątroby oraz stan ogólny pacjenta. Wszystkie te parametry można bardzo dobrze ocenić klasyfikacją barcelońską (BCLC) i takie podejście jest ostatnio zalecane do decyzji o sposobie leczenia raka wątroby(rys.8
Nowoczesna pracownia jest w pełni skomputeryzowana, dzięki czemu możliwe jest m.in. bardzo dokładne odmierzenie dawki leki w stosunku do wzrostu i wagi pacjenta. Dawkę leku i stężenie roztworu wymierza i kontroluje komputer na podstawie wskazań lekarza. Pełna komputeryzacja ułatwia szybki przepływ informacji i przesyłanie danych na .